Trước tình hình thời tiết ngày càng biến đổi khó lường, khí hậu ngày càng khắc nghiệt và khó dự báo hơn, mưa bão lũ quét thất thường, suy thoái đất, nước, suy giảm nguồn tài nguyên rừng, ô nhiễm môi trường xảy ra trên diện rộng...thì vấn đề bảo vệ môi trường trở thành vấn đề nóng của toàn nhân loại, là nhiệm vụ cấp thiết, là "sự nghiệp của toàn dân" trong đó có các em học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước.

 Bên cạnh đó, Trường Trung học phổ thông (THPT) Quảng Uyên với diện tích rộng 1,7 ha cùng số lượng cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong những năm gần đây là hơn 800 người nên số lượng rác thải thải ra khá lớn. Nhiều thùng rác của nhà trường luôn trong tình trạng đầy ứ trước khi được công nhân môi trường đến thu gom. Trong những thùng rác đó là sự lẫn lộn của các loại rác thải như lá cây, giấy vụn và nhiều nhất là hộp xốp, túi nilon, vỏ chai nhựa, vỏ lon, cốc nhựa dùng một lần... Điều này dẫn tới việc giữ gìn vệ sinh trên toàn bộ khuôn viên nhà trường đôi khi vẫn chưa được đảm bảo. Nhận thức của nhiều học sinh về việc bảo vệ môi trường vẫn chưa được cải thiện, vì các em học sinh vẫn chưa hiểu được những loại rác do con người thải ra sẽ dần xâm chiếm trái đất, "nuốt chửng" cuộc sống nếu chúng ta chưa có hành động bảo vệ môi trường đúng cách.

Trường THPT Quảng Uyên nói riêng, huyện Quảng Hòa nói chung nằm trên tuyến khám phá Xứ sở thần tiên trong Công viên địa chất non nước Cao Bằng. Việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường vừa tạo ra không gian học tập thân thiện cho thầy trò Trường THPT Quảng Uyên vừa tạo ra diện mạo môi trường xanh, sạch, gần gũi thiên nhiên, tạo thiện cảm với học sinh, người dân và cả du khách trên hành trình khám phá Xứ sở thần tiên.

 Xuất phát từ thực tế trên, BCH Đoàn trường đã đưa ra giải pháp "Hướng dẫn học sinh sử dụng Infographic trong hoạt động giáo dục môi trường" nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền bảo vệ môi trường với cách làm cụ thể như sau:

1. BCH Đoàn trường hướng dẫn học sinh sử dụng Infographic trong hoạt động giáo dục môi trường nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền bảo vệ môi trường

  * Hướng dẫn học sinh tìm hiểu những kiến thức về Infographic thông qua tài liệu, sách báo, mạng Internet và giáo viên dạy môn Tin học để thiết kế Infographic tuyên truyền.

* Đa dạng hóa infographic để tuyên truyền và tuyên truyền bằng nhiều hình thức như:

Loại thứ nhất: Thiết kế infographic bằng bút màu trên giấy A3. BCH Đoàn trường đã giao nhiệm vụ cho các khối thi thiết kế Infographic trên khổ giấy A3. Mỗi lớp sẽ có 01 sản phẩm tham gia. Sau khi phát động cuộc thi, BCH Đoàn trường đã thu được những Infographic có chất lượng về phần hình ảnh, nội dung.

Loại thứ hai là thiết kế Infographic bằng phấn màu trên bảng tin của nhà trường. Bảng tin của nhà trường được đặt ở vị trí trung tâm trong trường học, là nơi thông báo những thông tin quan trọng nên đây sẽ là vị trí thích hợp để quảng bá những nội dung tuyên truyền về môi trường.                  

 Loại thứ ba: Thiết kế Infographic trên máy tính, bằng đồ họa để tạo ra những nội dung tuyên truyền bắt mắt, khoa học, có thời gian sử dụng lâu dài vì có sự hỗ trợ của CNTT và máy in.

* Khi đã hoàn thành các sản phẩm infographic, dưới sự hướng dẫn của giáo viên và được sự nhất trí của Ban giám hiệu, BCH Đoàn trường, các nhóm, đội tuyên truyền của các khối đã quảng bá và tuyên truyền infographic trong phạm vi trường học dưới nhiều hình thức: dán ở bảng tin của trường, trong các lớp học và trên các trang mạng xã hội như Facebook, zalo...

* Nâng cao hiệu quả tuyên truyền bằng những việc làm cụ thể, thiết thực

Để việc tuyên truyền bằng Infographic đạt hiệu quả cao, BCH Đoàn trường đã tiến hành dán nhãn phân biệt thùng rác hữu cơ và thùng rác vô cơ lên những thùng rác có sẵn của nhà trường; hướng dẫn học sinh toàn trường cách phân loại rác và đổ rác đúng quy định. Nhằm giảm thiểu tác hại của rác thải nhựa, nâng cao ý thức phân loại và tái sử dụng rác thải nhựa bằng cách thu gom để bán gây quỹ, Đoàn trường THPT Quảng Uyên đã thiết kế thùng thu gom, tập kết rác tái chế dưới mô hình Ngôi nhà xanh. Trong tuần Đoàn trường sẽ tiến hành thu rác tái chế của các lớp vào thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần. Đây cũng là một cách hữu hiệu để nâng cao ý thức của các bạn học sinh trong việc bảo vệ môi trường và số lượng rác tái chế của nhà trường được thu gom lại một cách hiệu quả.

2. Hiệu quả của công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường

So với những hình thức tuyên truyền truyền thống thông qua các văn bản nói, viết trong giờ sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, trong các hoạt động tập thể... Sử dụng Inforgraphic tuyền truyền bằng hình ảnh sinh động, hấp dẫn; nội dung tuyên truyền súc tích, dễ nhớ với những slogan ấn tượng đã tạo ra tính mới mẻ, sự sáng tạo trong cách thức tuyên truyền, sáng tạo trong cách truyền tải nội dung tuyên truyền về một vấn đề quan trọng, có ý nghĩa toàn cầu. Trong những áp phích đều có những thông điệp ý nghĩa thể hiện sự tìm tòi sáng tạo như "Đừng phủ trắng hãy phủ xanh trái đất bằng hành động phân loại rác đúng cách", hay "Rác thải nhựa – Ô nhiễm trắng, mối hiểm họa của trái đất"...

Thông qua cách tuyên truyền này, BCH Đoàn trường tích lũy cho mình một phương pháp, một sân chơi hiệu quả để phát huy năng lực, phẩm chất, rèn luyện kĩ năng cho học sinh. Từ đó nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động của Đoàn trường, hướng tới thực hiện tốt các chương trình, hành động của Đoàn cấp trên, các văn bản chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo, của Ban giám hiệu về vấn đề bảo vệ môi trường.

Về phía học sinh, đa số các em đã biết phân loại rác, đổ rác đúng nơi quy định và biết thu gom rác tái chế vào Ngôi nhà xanh. Các thùng rác vô cơ không còn trong tình trạng đầy ứ bởi vì một số lượng lớn vỏ chai, vỏ lon, giấy vụn đã được thu gom; lá cây cũng được gom lại cho vào thùng rác hữa cơ và được đem đi ủ làm phân... Hàng tuần, BCH Đoàn trường đã tiến hành bán rác tái chế, đây là một hình thức hiệu quả để không gây lãng phí nguồn tài nguyên, còn tạo được nguồn quỹ ý nghĩa. Vì rác được phân loại để tái chế chính là tài nguyên, khi các em biết phân loại và thu gom các loại rác tái chế... tức là các em biết tiết kiệm nguồn tài nguyên và chung tay bảo vệ môi trường sống của mình.

 Trong quá trình tìm tòi, sáng tạo, trong quá trình thực hiện theo những nội dung tuyên truyền trên Infographic, học sinh cũng hình thành và phát triển những phẩm chất cần thiết: yêu nước, nhân ái, trách nhiệm, chăm chỉ, trung thực… Nội dung tuyên truyền cũng là bài học giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên thanh niên trong trường.

Với các em học sinh là con em của các làng nghề truyền thống thu hút được một lượng lớn khách du lịch như Làng rèn Phúc Sen, làng Giấy, làng Hương Phia Thắp, làng Ngói Tự Do... Khi các em đã có nhận thức, ý thức tốt, có hành động ý nghĩa để bảo vệ môi trường trường học thì các em cũng sẽ trở thành những tuyên truyền viên tích cực góp phần tuyên truyền tới gia đình, bà con trong làng, xã những thông điệp có ý nghĩa về bảo vệ, vệ sinh môi trường. Các em đã cùng nhau có những hành động thiết thực, ý nghĩa: Bỏ rác đúng nơi quy định, phân loại rác đúng cách để giảm thiểu tác hại của rác thải nhựa... để hướng tới dựng xây và giữ gìn một ngôi trường và một môi trường xanh-sạch-đẹp.

Hình thái thời tiết cực đoan diễn ra trong thời gian gần đây, nhất là sau siêu bão Yagi, một cơn bão lịch sử với sức tàn phá kinh hoàng, càn quét qua nhiều tỉnh miền núi phía Bắc gây thảm họa về sạt lở, lũ quét kinh hoàng, gây ra những tổn thất nặng nề về người, tài sản,... đã khiến chúng ta phải lo lắng, bất an về sự nhỏ bé của con người trước sự "nổi giận" của bà mẹ thiên nhiên. Có một thực tế mà chúng ta phải thừa nhận dù thời tiết có thay đổi nóng hay lạnh thì chúng ta vẫn đang sống trong khi đó trái đất thì đang dần chết đi. Bởi vậy mỗi chúng ta, nhất là các em học sinh những chủ nhân tương lai của đất nước hãy đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường học đường, môi trường sống tại gia đình, địa phương... Chúng ta hãy cùng nhau hướng tới một môi trường xanh-sạch-đẹp bằng những việc làm, hành động tích cực dù là việc làm nhỏ bé nhưng cần thiết và có ý nghĩa to lớn như phân loại rác đúng cách, thu gom rác thải nhựa để tái chế...

1. Hình ảnh một số sản phẩm infographic tuyên truyền được thiết kế bằng bút màu trên giấy A3

Tác giả: Vi Thị Chinh - Phó Bí thư Đoàn trường